Funkcjonowanie poznawcze jest terminem, który obejmuje wiele różnych procesów mentalnych, w tym zdolności percepcyjne, uwagę, uczenie się, pamięć, język, a także funkcje wykonawcze i wzrokowo-przestrzenne. Dzięki nim możemy poznawać, efektywnie funkcjonować i adaptować się do wymagań otaczającego nas świata. Trudności w zakresie funkcjonowania tych procesów mogą mieć u swego źródła wiele różnych przyczyn. Należy mieć na uwadze, że proces starzenia się i stopniowego osłabienia sprawności poznawczej jest elementem naturalnym w biegu życia. Zdarza się jednak, że zmiany w zakresie funkcjonowania kognitywnego są bardziej nasilone od tych, których można by się spodziewać w przebiegu normatywnego starzenia się i pojawiają się w kontekście łagodnych zaburzeń poznawczych lub otępienia. Mogą także pojawiać się m.in. na skutek przebytych urazów głowy, udarów i innych chorób. Bywa też, że objawy obniżenia funkcji poznawczych są “odwracalne” i związane np. z niedoborem witamin, nieuregulowaną czynnością tarczycy czy depresją. Niepokojących zmian w funkcjonowaniu poznawczym lepiej nie ignorować i zwrócić się po pomoc do lekarza neurologa, który w razie potrzeby może skierować pacjenta na badanie neuropsychologiczne, czyli ocenę funkcjonowania poznawczego.
Badanie funkcji poznawczych służy przede wszystkim obiektywizacji zgłaszanych przez pacjenta lub/i jego rodzinę skarg dotyczących zdolności poznawczych oraz ich wpływu na funkcjonowanie w życiu codziennym. Badanie przeprowadza neuropsycholog kliniczny lub psycholog posiadający doświadczenie w tym zakresie. Czas trwania całego badania to około 1,5 godziny, jednak może różnić się w zależności od potrzeb badanego. Każde badanie składa się z wywiadu i testów neuropsychologicznych. Podczas wywiadu, pacjent (a także jego bliski, jeśli pojawi się na spotkaniu) zostanie zapytany m.in. o bieżące dolegliwości, ich dynamikę i wpływ na życie codzienne, stan emocjonalny, a także funkcjonowanie przedchorobowe. Następnie, za pomocą metod przesiewowych i testów neuropsychologicznych dokładnie badane są procesy kognitywne. Po zakończeniu badania, sporządzana jest pisemna opinia, która podsumowuje całość danych zgromadzonych podczas badania i jest zwieńczona wnioskami dotyczącymi trudności oraz zasobów pacjenta, które mają pomóc w procesie diagnostycznym oraz lepszym zrozumieniu wyzwań, z którymi mierzy się badany.
Bibliografia:
Opracowane Urszula Kaleta