Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu charakteryzującą się zmniejszoną masą kostna i nieprawidłową mikrostrukturą kości, które często prowadzi do złamań kości. Najczęściej są to złamania kręgosłupa, kości przedramienia oraz szyjki kości udowej. Leczenie osteoporozy zależy od typu choroby. Wyróżnia się osteoporozę pierwotną i wtórną. Osteoporoza pierwotna występuję u kobiet w okresie pomenopauzalnym oraz w podeszłym wieku u mężczyzn i jest związana z naturalnym starzeniem się układu kostno-szkieletowego. Rozwój osteoporozy pierwotnej przyspiesza zła dieta, niedobór witaminy D3, niedobór światła słonecznego, mała aktywność fizyczna, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.
Osteoporozo wtórna jest rzadsza, rozwija się w wyniku stosowania niektórych leków lub występuje w innych schorzeniach przewlekłych. Choroby, które mogą powodować wtórną osteoporozę to np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy, cukrzyca oraz przedwczesna menopauza. Osteoporoza wtórna może być także wynikiem leczenia glikokortyskosteroidami lub niektórymi lekami przeciwpadaczkowymi oraz heparyną.
Osteoporoza przez długi okres jest chorobą bezobjawową, choruje na nią co trzecia kobieta w wieku po menopauzie. Często pacjenci dowiadują się o niej dopiero po wystąpieniu złamania. Z czasem, w zaawansowanej chorobie widoczne jest obniżenie wzrostu, pochylenie sylwetki oraz tzw. wdowi garb. Po wystąpieniu złamania kręgów chorzy czują przewlekły ból kręgosłupa. Bywa, że osoba chorująca na osteoporozę kojarzy moment wystąpienia bólu z kichnięciem lub kaszlem, gdyż nawet w takich sytuacjach może dojść do złamania kręgu Choroba prowadzi do niepełnosprawności, uzależnienia od innych osób a nawet do zgonu chorej osoby wskutek powikłań wywołanych unieruchomieniem. U kobiet, u których wystąpiło już jakieś złamanie, ryzyko wystąpienia kolejnego złamania jest bardzo wysokie, dlatego bardzo ważne jest rozpoznanie i odpowiednie leczenie.
Diagnostykę osteoporozy powinny wykonać wszystkie kobiety po menopauzie oraz mężczyźni po 65. roku życia, zwłaszcza osoby z czynnikami ryzyka rozwoju tej choroby oraz osoby po wystąpieniu złamania osteoporotycznego. W celu postawienia diagnozy konieczna jest konsultacja reumatologa. W rozpoznawaniu osteoporozy pomocne są: densytometria kości metodą DEXA, kalkulator FRAX, badania radiologiczne, wykonuje się również podstawowe badania laboratoryjne.
Celem leczenia osteoporozy jest zapobieganie złamaniom kości oraz ich powikłaniom. W leczeniu stosuje się farmakoterapie, najczęściej leki z grupy bifosfonianów, suplementacje witaminy D3 oraz wapnia. Ważna jest także dieta, rehabilitacja i modyfikacje stylu życia. Należy zwrócić uwagę na eliminację ryzyka upadków. W niektórych przypadkach konieczne jest operacyjne leczenie osteoporozy.
Opracowane przez: Lek. med. Joanna Michalska – specjalista reumatolog